میراث ترامپ در خلیج فارس

دونالد ترامپ علاوه بر بحث در مورد بازگشت رهبری جدید آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل و لغو تحریم های غیرقانونی و ظالمانه که مهمترین دغدغه های امروز دولت ایران است ، در منطقه غرب آسیا به ویژه در خلیج فارس میراثی برجای گذاشته است. و این دور اندیشی است.

دو تحول عمده در ماه های اخیر در دولت ترامپ ، که وی مستقیماً ریاست آن را برعهده دارد و هدف آن تشدید فشار بر ایران در اطراف خلیج فارس است ، مذاکرات صلح و ایجاد روابط دیپلماتیک بین رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی بوده است. اجماع و وحدت میان کشورهای عربی با رفع محاصره و تحریم های قطر.

در آگوست سال 2020 ، امارات و بحرین ، اولین کشورهای عربی در ربع قرن اخیر ، روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی و روابط دیپلماتیک خود را بر اساس توافق نامه هایی با رژیم اشغالگر برقرار کردند. به اصطلاح “توافق ابراهیم” توسط دونالد ترامپ امضا شد و کاخ سفید با میانجیگری آن را انجام داد.

در هفته های اخیر ، ترامپ تحت فشار قرار دادن قطر در محاصره توافقنامه صلح و همچنین عربستان سعودی است که از زمان برکناری ترامپ از کاخ سفید ، حمایت خود را از دست داده و اکنون نگران سیاست های “جو بایدن” رئیس جمهور جدید آمریکا است. در برابر خود ، او سریعتر از سایر متحدان بود تا روابط خود را با دوحه برقرار کند. این کشور که به موضوع اعتبار بین المللی و غرور ملی توجه چندانی ندارد ، نظر خود را اعمال کرد و سایر کشورهای همکاری کننده با آن را در تحریم تحقیر کرد و مجبور به تحقق سیزده شرط تعیین شده برای قطر در سال 2017 کرد. آنها بدون مشاهده تغییر در رویکرد قطر ، تصمیم گرفتند همه تحریم ها و محدودیت های اعمال شده بر قطر را فراموش کرده و لغو کنند. اگرچه هیچ یک از متحدان عربستان سعودی از ترس انزوا جرأت مخالفت با رویکرد غیرمنطقی این کشور را ندارند ، اما کناره گیری فوری وزیر خارجه مصر که روزگاری مدعی هدایت جهان اسلام بود ، نشان می دهد که این عقب نشینی سیاسی چندان مسالمت آمیز و ناراضی نیست. .

با این وجود ، علاوه بر جزئیات این تحولات ، پیامدهای دو تحول فوق در منطقه خلیج فارس برای ایران در آینده نزدیک مهم است. شکی نیست که هر دو توافق در ماههای اخیر (توافق نامه ابراهیم و صلح) برای مخالفت با ایران و تقویت رویکرد کشورهای خلیج فارس در قبال کشورمان طراحی شده است. به ویژه ، بی توجهی کامل ابراهیم به آرمان مشترک جهان اسلام و البته رویکرد ایران به سیستم امنیتی خلیج فارس ، دریچه تنگنای بحرانی منطقه توسط دشمن شماره یک ایران را گشود.

علیرغم جدی بودن این تهدیدها ، به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران چندین روش برای مبارزه با آنها دارد. اول از همه ، مشکل توافق صلح اعراب و اسرائیل فقط ایران نیست. فشارهای عمومی در جهان اسلام ، تظاهرات مکرر ضد اسرائیلی در کشورهایی که با این رژیم صلح کرده اند و ترس از متحدان آمریکا مانند کویت و عربستان نشان می دهد که روابط با اسرائیل به رغم سکوت سرد بسیاری از رهبران اسلامی به حالت عادی برگشته است. در این زمینه ، عادی سازی روابط با اسرائیل هنوز ممنوع است و این از پیوستن کشورهای بیشتری به روند جلوگیری می کند. به خصوص به عنوان طراحان اصلی و حامیان مالی این برنامه ؛ یعنی دونالد ترامپ و دامادش جرالد کوشنر از صحنه سیاسی آمریکا حذف شدند. اگر بایدن ، رئیس جمهور تازه انتخاب شده ایالات متحده ، بخواهد مانند سلف دموکرات خود رفتار کند ، بیشتر بر آشتی فلسطین و اسرائیل تمرکز خواهد کرد و توجه زیادی به زیاده خواهی رژیم صهیونیستی نخواهد کرد.

بنابراین جمهوری اسلامی ایران می تواند از طریق رسانه ها و دیپلماسی فرهنگی به دنبال حمایت جهان اسلام و افکار عمومی مردم منطقه برای قطع روابط بین کشورهای خود و رژیم صهیونیستی و جلوگیری از عادی سازی روابط شیوخ خلیج فارس باشد. اسرائیل و سایر کشورهای اسلامی.

با این وجود ، در رابطه با توافق نامه العلا و بازگشت قطر به سلاح های کشورهای عربی ، باید توجه داشت که علی رغم اهداف پشت صحنه این صلح ، منافاتی با سیاست منطقه ای ایران ندارد. در سالهای اخیر ، جمهوری اسلامی ایران همواره بر تهاجم منطقه ای و ایجاد مجمع صلح منطقه ای برای اطمینان از صلح محلی و جامع در خلیج فارس تأکید داشته و اکنون می تواند از کمکهای خود به قطر در تحریم سه ساله برای دستیابی به این مهم استفاده کند. کسب امتیاز. در شرایط فعلی ، قطر ، کویت و عمان سه کشوری هستند که با جمهوری اسلامی ایران انعطاف بیشتری دارند و امکان چانه زنی برای حل و فصل عملیات نظامی منطقه را دارند. سیاست ایران در ماه های آینده باید مشاوره با این کشورها برای متوقف کردن عادی سازی روابط با اسرائیل در خلیج فارس و طراحی یک سیستم امنیتی محلی در این کریدور استراتژیک باشد.

* استاد دانشگاه